Onderhoud en gebruik van de regenput

Onderhoud van de regenput

Na verloop van tijd zet modder zich op de bodem van de put af. Deze is afkomstig van vaste onzuiverheden (stof in de lucht, mos op het dak, enz.). Meestal stelt deze modder geen problemen. Als de hoeveelheid modder echter te groot wordt, kan het water beginnen ruiken of een gele kleur krijgen door anaerobe gisting. Meestal kan dit probleem in enkele dagen opgelost worden met behulp van een bellenbeluchter gekoppeld aan een aquariumbelucher of aan een vijverbeluchter. Als de geur aanhoudt, dan moet men overgaan tot een volledig onderhoud van de put.

Volledig onderhoud

Behalve in dringende gevallen wacht men hiervoor best tot de droogste periode van het jaar, wanneer het waterniveau in de regenput laag staat. Met behulp van een dompelpomp die op het laagste punt in de put geplaatst wordt, verwijdert men het overblijvende water. Eerst laat men zo’n 10 tot 15 cm water in de put staan voor een eerste, algemene reiniging. Een deel van het verwijderde water doet men in emmers of andere recipiënten om nadien de reiniging van de put te voltooien. De wanden veegt men schoon met een harde borstel. Men kan ook een hogedrukreiniger (type «Kärcher») gebruiken. In dat geval heeft het geen zin nog water in de put achter te laten. Het vuile water wordt dan verwijderd door de a dompelpomp in de doom te plaatsen. Tijdens het verwijderen van het vuile water trekt men alles naar het laagste punt van de put, zoals men doet wanneer men een tegelvloer reinigt (in de keuken of in de badkamer). Om die reden raad ik aan om de bodem te betegelen, maar dan wel enkel de bodem. Ten slotte spoelt men de put nog na met proper water dat men heeft klaargezet vóór het wegpompen van het vuil water. Ook stadswater (als men er heeft) is hiertoe geschikt. Dit spoelwater wordt ook verwijderd. Als de reiniging voltooid is, pompt men het water uit de filterput over naar de bewaarput met behulp van een dompelpomp. Om te vermijden dat men ook de modder uit de filterput overpompt, moet men er wel over waken dat de dompelpomp niet op de bodem van de filterput gelegd wordt. Door de inhoud van de filterput over te pompen, voorkomt men dat de waterbevoorrading stilvalt. Ten slotte voltooit men dan het onderhoud met de reiniging van de filterput.

Het onderhoudsinterval

Het aantal noodzakelijke onderhoudsbeurten zal verschillen naargelang van de installatie. Daardoor is het ook niet mogelijk om een vast aantal beurten voor te stellen. Het onderhoud heeft tot doel de modder te verwijderen die zich na verloop van tijd ophoopt op de bodem. De snelheid waarmee modder zich opstapelt, hangt af van de hoeveelheid stof in de lucht in een bepaald gebied, van het soort dak, en van de kwaliteit van de voorzieningen vóór de bewaarput (De wanden zijn eveneens bedekt met een kleverige laag bacteriën die een biofilm vormt).

Een goede zand- of korffilter tussen de dakgoten en de bezinkput vertraagt de vorming van modder aanzienlijk. Gelukkig volstaat in de meeste gevallen een goede bezinkput met een overloop die bovenzwemmend vuil tegenhoudt.

Ik ken installaties die al meer dan twintig jaar niet onderhouden worden en die perfect werken, terwijl andere om de twee jaar gereinigd moeten worden. Een goede indicator is het optreden van reukhinder aan de kraan. Als men de reuk niet kan wegnemen door beluchting (met aquariumbeluchter) gedurende enkele dagen (maximaal 10 tot 15 dagen), dan dringt onderhoud zich op. Pas op, de reuk kan ook optreden omwille van een verstopte filter die zich achter de hydrofoorgroep bevindt.

Het probleem met bleekwater

Zeker te vermijden is het gebruik van bleekwater in de regenput. Lees in dit verband het hoofdstuk gewijd aan chloor.

In het stilstaande water van een regenput, en zeker in de modder op de bodem, leeft een groot aantal bacteriën – waarvan de overgrote meerderheid onschadelijk is - die, samen met de biofilm op de wanden, het water een biologisch evenwicht bezorgen dat verschilt naargelang van het seizoen. Net zoals wijn in goede vaten, «leeft» het regenputwater en verandert het in de loop van de tijd. Het gebruik van een biocide zoals bleekwater verstoort dit evenwicht op ernstige wijze. De chloor in het bleekwater doodt zonder onderscheid alle bacteriën, die uiteenspatten en hun genetisch materiaal vrijgeven in het water. Het zo ontstane oxiderende milieu is gunstig voor de ontwikkeling van bacterie-etende virussen die zich uitgerekend met het genetische materiaal van de gedode bacteriën voeden. Behalve wanneer men drinkwater produceert met behulp van inverse osmose, passeren deze bacterie-etende virussen doorheen de filters en kunnen dus in het drinkwater zitten. Eenmaal ingenomen kunnen deze virussen binnenin de cellen van ons organisme muteren en ziekmakende stammen aanmaken. Dit proces wordt begunstigd omdat de omgeving, oxiderend gemaakt door de chloor, de elektronische activiteit van de vloeistoffen binnenin ons lichaam vermindert. Algemeen kan men stellen dat chloor, zowel door inname als bij uitwendig gebruik, het immuunsysteem ondermijnt.

Vooral zuigelingen en jonge kinderen zijn gevoelig aan chloor. Bij het overstappen van stadswater op regenwater als drinkwater, hebben talrijke gezinnen een vermindering en zelfs het verdwijnen van allergische aandoeningen vastgesteld. Voor een zuigeling is een dagelijks bad in met chloor ontsmet water niet bepaald een cadeau... De kwaliteit van het stadswater kan al verbeterd worden door de plaatsing van een eenvoudige actievekoolfilter vóór de badkraan.

In uitzonderlijke gevallen kan men toch een beroep doen op bleekwater om de regenput te reinigen, vooral als die vroeger gebruikt water bevatte, of mest of gier. Als men oude septische putten of aalputten opnieuw in gebruik wil nemen als regenwaterput, dan moet men deze ontsmetten en er een gladde cementrijke laag mortel tegen aanbrengen. De manier van reinigen is dezelfde als bij het onderhoud van nieuwe putten dat hiervoor al werd beschreven.

Het geurprobleem van regenputwater

In sommige gevallen krijgt het in huis gebruikte regenputwater een gele kleur, wat meestal gepaard gaat met een onaangenaam geurtje. Gelukkig gaat het om een betrekkelijk zeldzaam probleem, maar het is nuttig om de oorzaken ervan te kennen.

Een onderbroken wateraanvoer in de put

De regelmatige vernieuwing van het water in de put is één van de factoren voor het verhinderen van reuk. In de meerderheid van de gevallen waarin men geurhinder vaststelt, is er een onderbreking geweest in het gebruik van het regenwater.

Op die manier ontstaat een probleem in vakantiewoningen en woningen die niet het hele jaar door bewoond zijn. Dit is ook het geval bij gezinnen die een te kleine regenput hebben of een dak dat te klein is om een constante regenwateraanvoer te kunnen hebben.

Wanneer het PLUVALOR-systeem gedurende meerdere weken of zelfs maanden niet werkt, dan kan er geurhinder optreden bij de heropstart. In zo’n geval schept men een glas water rechtstreeks uit de put en men onderzoekt het door eraan te ruiken. Meestal zal er geen geur te bespeuren zijn. Deze geur, vastgesteld bij de heropstart, komt simpelweg voort van de anaerobe bacteriën die zich ontwikkeld hebben in de kanalen en in het niet gebruikte pompreservoir. Het probleem verdwijnt wanneer men enkele honderden liter water laat lopen, door alle kranen in huis open te zetten. Als de geur aanhoudt, zet men de aquariumbeluchter in gang. Bij afwezigheid van geur moet men de beluchter stilleggen.

Sommigen verbinden hun aquariumbeluchter met een programmeerbare schakelaar en beluchten hun put alle dagen gedurende een half uur of een uur. Dit doet men dan bij voorkeur aan het begin van de nacht. De stijgende luchtbellen brengen een deel van de modder mee omhoog en veroorzaken zo een vroegtijdige verstopping van de filters. Eenmaal de beluchter weer wordt stilgelegd, zet de modder zich na enkele uren weer af op de bodem.

De slibafzetting

De modderafzetting op de bodem van de put is een potentiële bron van geurhinder. Men kan de hoeveelheid echter sterk beperken door regelmatig de goten te reinigen: minstens twee keer per jaar, vooral na het vallen van het blad en in de lente. In gebieden waar veel stof voorkomt, is het wenselijk de put om de twee tot vijf jaar een volledige onderhoudsbeurt te geven.

De geurhinder in de put is afkomstig van de anaerobe gisting die in de modderlaag plaatsvindt. De bacteriën die voor deze gisting verantwoordelijk zijn, sterven in de aanwezigheid van lucht. Om ze te doden – en aldus de geurhinder en de gele kleur van het water te doen verdwijnen – gebruikt men over het algemeen een aquariumbeluchter of een ander beluchtingssysteem waarvan de bellenblazer op een dusdanige diepte geplaatst wordt dat de bellen nog kunnen ontsnappen. Als er problemen optreden, dan laat men de beluchter 24/24 uur werken gedurende één of twee weken. Als de hinder niet verdwijnt, dringt een volledig onderhoud van de put zich op. In grote putten (groter dan 30 m³), kan een aquariumbeluchter onvoldoende blijken. In zo’n geval kan men een lagenbeluchter plaatsen zoals die verkocht wordt door ondernemingen die ook mini-zuiveringsstations verkopen. Een veel goedkopere oplossing bestaat erin de compressor van een oude koelkast te recupereren en hem te gebruiken als voeding voor een grote beluchter. Voor deze laatste kan men een trechter gebruiken, afgesloten met een rubberblad waarin een hele reeks kleine gaatjes gemaakt zijn. De punt van de trechter kan dan verbonden worden met de compressor. De zo gemaakte beluchter moet uiteraard van een ballast worden voorzien zodat hij op de bodem van de put blijft.

De warmwaterinstallatie

Een andere potentiële bron van geurhinder is de klassieke warmwaterboiler (een waterbewaartank met een inhoud tussen 125 en 250 liter, verwarmd met gas of met elektrische elementen). Als de temperatuur van het water niet constant boven de 50 graden ligt, dan kunnen er zich kolonies van anaerobe bacteriën ontwikkelen in de warmtewisselaar, waardoor het warme water een onaangename geur en een gele kleur krijgt. Deze bacteriën zijn volkomen onschadelijk voor de gezondheid, maar de geur van het water kan zeer hinderlijk worden.

Men moet er dus over waken dat de watertemperatuur in het boilervat altijd hoger ligt dan 50 graden. Om de ontwikkeling van bacteriën door een verlaging van de temperatuur als gevolg van het veelvuldig gebruik van het voorraadvat tegen te gaan, kan men de temperatuur in het vat éénmaal per week gedurende 24 uur naar 70 graden brengen.

De minder geschikte daken

Sommige synthetische dakmaterialen zoals teer en bitumen («Derbigum» en andere bitumineuze membranen, meerlagige membranen («roofing»), asfaltbedekking («shingles»), enz.) geven het water een geur van plastiek, van rubber of van teer. Na enkele jaren worden deze daken stabiel en de geur verdwijnt, behalve dan misschien bij regen die valt op een dak dat oververhit is door de zon. Geuren afkomstig van dakmaterialen kunnen niet verholpen worden met een beluchting van de put. Men kan ze doen verdwijnen met behulp van een actieve koolfilter met groot vermogen. Door de snelle verzadiging van de filter, en dus de snelle vervanging ervan, is dit een dure oplossing. Informeer u dus bij een handelaar in filtermateriaal betreffende de kost van een dergelijke ingreep.

Dierenkrengen in de regenput

Een krengengeur (is heel verschillend van deze van anaerobe vergisting) in de regenput wijst op de aanwezigheid van dode verdronken krengen in het water. Er kunnen bijvoorbeeld dode vogels in de goot liggen. Knaagdieren (muizen, ratten), maar ook kikkers of padden hebben de slechte gewoonte om in de regenput te verdrinken. Men moet er dus zorg voor dragen dat deze dieren nooit in de regenput kunnen geraken. Daartoe plaatst men een rooster in de goot, zodat de opening van de afvoerbuis bedekt wordt. Ook aan de overloop van de put plaatst men een rooster. Het toegangsluik van de put moet eveneens van die aard zijn dat dieren er niet doorheen kunnen.

Als er zich dode dieren in de put bevinden, dan moet alle water eruit en de put moet grondig worden gereinigd. Rekening houdend met de schadelijke effecten van bleekwater op de van nature aanwezige bacteriën in een put, gebruikt men dit middel beter niet, tenzij in geval van ernstige besmetting. Om het gebruikte chloor weer te verwijderen, moet men achteraf overvloedig wanden en bodem spoelen met proper water en dit water weer afvoeren.

Meerdere gebruikers hebben mij dit soort voorval al gemeld, meestal pas nadat het dier er al maandenlang in gelegen moet hebben. Gelukkig levert het microfiltratiesysteem of het systeem met de omgekeerde osmosefilter een volledig zuiver water, zelfs al is de regenput ernstig gecontamineerd. Eventueel gevaar kan wel ontstaan als men tijdens het nemen van douches of baden toevallig niet-drinkbaar gemaakt water inslikt. Dit is echter een zuiver theoretisch risico. In de praktijk verloopt de ontwikkeling van ziekteverwekkende bacteriën progressief waardoor het lichaam van de bewoner de tijd krijgt om een immuniteit tegenover deze bacteriën op te bouwen. Dit is jammer genoeg niet het geval voor gasten in huis die daardoor een weliswaar klein, maar niet onbestaand risico lopen.

Om verder te lezen, ga naar het hoofdstuk over De filtratie van regenwater.

TOP

Deutsch English Español Français Italiano MagyarNederlands