De filtratie van regenwater

Waterproductie voor niet-voedingsdoeleinden (veilig nutswater)

Uit de ervaringen van gezinnen die gekozen hebben voor het PLUVALOR-systeem, blijkt dat regenwater gefilterd op 10 micron voor alle toepassingen gebruikt kan worden, behalve voor voeding. Veilig nutswater wordt aldus verkregen door regenwater door een filter met een doorlaatbaarheid van 10 micron te sturen. Deze filter plaatst men na de hydrofoorgroep.

Soms bevat het regenputwater zwevende deeltjes die het lichtjes troebel maken. Deze deeltjes bestaan uit fijn stof, bacteriële micellen(groepen) en kleine plantaardige deeltjes (stukjes blad, mos). Om de fijnfilter van 10 micron te beschermen, is het raadzaam om een sedimentenfilter van 25 à 50 micron vóór de 10-micronfilter te plaatsen. Voor zo’n sedimentenfilter heeft een apparaat met een wasbaar filterelement (bijvoorbeeld gemaakt van nylonweefsel) de voorkeur op modellen die werken met wegwerppatronen.

De productie van drinkwater

In de meest luxueuze hotels ter wereld wordt u heden ten dage regenwater uit Tasmanië te drinken aangeboden. In de groothandel kost een krat met 12 flessen van 750 ml ‘slechts’ 60 Amerikaanse dollar. Dit water wordt beschouwd als het «neusje van de zalm» wat kwaliteit betreft (gratis publiciteit !). Welnu, drinkwater per vliegtuig vervoeren naar de andere kant van de wereld... Wie had het daar ook alweer over « vermindering van CO2-uitstoot », of over « duurzame ontwikkeling » ?

Daartegenover kunt u, met behulp van het PLUVALOR-systeem en het water uit uw regenput, water van exact dezelfde kwaliteit produceren door middel van microfiltratie, voor een prijs van 0,06 € per liter (2015), met inbegrip van de afschrijving van uw filterinstallatie. Het hieronder aanbevolen systeem verwijdert bovendien ook nog eens alle vervuilende atmosferische deeltjes.

Wanneer men het PLUVALOR-systeem gebruikt, zijn er slechts één of twee kranen voor drinkwater in huis voorzien. Deze kranen worden in de keuken, in de gastenkamer of eventueel in de badkamer geplaatst. Deze laatste oplossing is niet logisch, want om zijn tanden te poetsen, is veilig gebruikswater (wat je verkrijgt na de 10-micronfilter) ruimschoots voldoende. Het is een kraan met drukkno in de vorm van een zwanenhals, duidelijk onderscheiden van de rest. Ze maken deel uit van het geleverde drinkwaterproductiesysteem.

Er zijn twee geschikte oplossingen om het regenputwater drinkbaar te maken (in feite spreekt men beter van biocompatibel in plaats van «drinkbaar»): microfiltratie en omgekeerde osmose. De keuze tussen deze twee technieken is een kwestie van smaak en van beschikbaar budget.

Gebruikers van het PLUVALOR-systeem hoeven geen gescheiden riolering in de woning aan te leggen. De hele woning wordt gevoed door het regenwater uit de regenput. Voor het drinkwater worden één of twee kranen, voorzien van het microfiltratie- of het omgekeerde osmosesysteem, voorbehouden.

Het microfiltratiesysteem

Het microfiltratiesysteem omvat 3 filterelementen: een voorfilter van 5 micron, een keramisch filter met een doorlaatbaarheid van kleiner dan 1 micron en een actievekoolfilter. Die twee laatste elementen zitten vaak in hetzelfde patroon.

Schaf samen met een microfiltratiesysteem ook een waterteller aan die je vóór het systeem plaatst. Het filtervermogen van het keramische patroon is door de fabrikant vastgelegd. Voor regenwater (dat geen chloor bevat) ligt dat vermogen op 20 000 à 25 000 liter. Als deze hoeveelheid water bereikt is, moet het filterelement vervangen worden.

Gedurende onze analysecampagnes uitgevoerd bij gebruikers zijn we nooit een installatie tegengekomen waarvan het geproduceerde drinkwater niet aan de strengste normen voldeed. Dat was zelfs zo bij installaties die al jarenlang geen onderhoud hadden gehad.

Hieronder volgen enkele tips voor een goede werking van het systeem:

Door zijn kleine doorlaatbaarheid vermindert de keramische filtratie het debiet van de drinkwaterkraan aanzienlijk. Een glas van 2 dl vullen kan gemakkelijk 20 tot 30 seconden duren. Als deze tijd nog langer wordt, moet het keramisch patroon gereinigd worden. Het reinigen gebeurt onder stromend water (koud gebruikswater) uit de keukenkraan, met een harde borstel die enkel hiervoor gebruikt wordt. Zorg ervoor dat het filterelement weer goed op zijn plaats geschroefd wordt, zonder het te forceren.

Als na reiniging blijkt dat het debiet van de drinkwaterkraan fors hoger ligt dan dat van een nieuw en goed geplaatst patroon, dan is dat een teken dat het filterpatroon niet goed op zijn plaats geschroefd werd: het water stroomt zonder gefilterd te worden. Het kan ook gebeuren dat de keramiek barst bij reiniging of bij het vastschroeven. Het water zoekt dan langs daar zijn weg en loopt ongefilterd uit de kraan. In dat geval moet men het filterelement vervangen. Om een onderbreking in de watervoorziening te vermijden, is het aan te raden een nieuw keramisch reservepatroon achter de hand te houden.

Het komt ook voor dat de actieve kool [1] in het keramisch filter vroegtijdig verzadigd geraakt. Dit is vaak het geval wanneer het water besmet is met koolwaterstoffen, pesticiden of andere organische onzuiverheden. Gelukkig wordt deze verzadiging snel gedetecteerd : binnen enkele minuten heeft het gefilterde water een zeer uitgesproken «putsmaak». De overschrijding van het filtervermogen van de actieve kool gaat gepaard met het «opnieuw loslaten» van reeds opgenomen onzuiverheden. Ook in dat geval moet men het filterelement vervangen.

Bij een normale werking en een productie van een tiental liter drinkwater per dag moet het voorfilter jaarlijks vervangen worden, terwijl het keramisch filter 4 tot 5 jaar «aangehouden» kan worden.

Omgekeerde osmose

Bij het omgekeerde osmosesysteem wordt het keramisch filter vervangen door een synthetisch membraan met een doorlaatbaarheid die zelfs het leeuwendeel van de in het water opgeloste zouten tegenhoudt. Regenwater filteren met deze techniek brengt een drinkwater voort dat weinig minerale zouten zal bevatten. Als het geleidingsvermogen zakt onder de 10 µS/cm of als de soortelijke weerstand boven de 100.000 ohm.cm stijgt, kan men best enkele milligrammen ruw zeezout per liter of een soeplepel vers citroensap aan het gefilterde water toevoegen.

Als men enkel over leidingwater beschikt, dan is de omgekeerde osmosetechniek onvermijdelijk indien men thuis biocompatibel of « lekker » drinkbaar water wil produceren. Wie ook over een regenwaterput beschikt, heeft de keuze tussen omgekeerde osmose en microfiltratie. Gezien het hoge gehalte aan minerale zouten in leidingwater, zal men met behulp van omgekeerde osmose een water verkrijgen dat vergelijkbaar is met putwater dat aan de hand van microfiltratie werd behandeld. Regenwater dat met omgekeerde osmose wordt behandeld, zal een water opleveren dat erg weinig minerale zouten bevat. Het gehalte ligt dan op een 10 tot 20 mg/l (milligram per liter). Een gehalte van 10 mg/l vormt de benedengrens voor biocompatibel water; dit kan men eventueel verbeteren met de toevoeging van een koffielepel citroensap per liter water. Het ascorbinezuur in het citroensap zal bovendien de rH₂ –waarde van het water verlagen, wat een gunstige invloed heeft op het verkrijgen van biocompatibel water.

Hoe een omgekeerde-osmosetoestel aankopen?

De aanschaf van een omgekeerde-osmosetoestel vormt een belangrijke investering. Daarom moet men een keuze maken op basis van objectieve criteria. Er zijn slechts één of twee producenten in de wereld die het filterende membraan van het systeem maken. Bijna alle toestellen die in de handel worden verkocht, hebben een membraan dat door dezelfde fabrikant gemaakt wordt. Men kan dus stellen dat een goedkoop apparaat water van dezelfde kwaliteit zal voortbrengen als een duur apparaat. Het prijsverschil zit dan in de presentatie, het gebruiksgemak of het reinigingssysteem van het membraan.

Sommige handelaars bieden hun klanten zeer dure systemen aan, die meer dan 1 000 € kosten. Ze verdedigen deze prijs omdat er, na de osmose, nog een extra behandeling wordt toegevoegd, waardoor een chemisch zuiver water verkregen wordt. Het gaat daarbij om harshoudende filters die alle minerale zouten uit het water verwijderen die nog doorheen het osmosemembraan geraakt waren. Chemisch zuiver water is uiteraard niet biocompatibel, en zelfs niet drinkbaar. Als oplossing voor het mineraaltekort zal de handelaar u vervolgens de aankoop van minerale zouten voorstellen, die men dan aan het gefilterde water toevoegt.

Persoonlijk ga ik niet akkoord met deze manier van werken waarbij men het water eerst « uitkleedt » om er vervolgens weer minerale zouten aan toe te voegen die vergelijkbaar zijn met deze die men er eerder had uit verwijderd. Deze werkwijze verhoogt de prijs per liter water en is bovendien ook niet goed voor het leefmilieu. Dit systeem is afkomstig uit de Verenigde Staten waar men deze anti-ecologische logica zelfs zo ver drijft dat men op deze wijze behandeld water (dus gedemineraliseerd en daarna weer geremineraliseerd) verkoopt in plastieken mandenflessen van 5 tot 20 liter. Deze flessen worden dan op een soort distributietoestel aangesloten dat met inzet van een niet te onderschatten energieverbruik koud of kokend water levert.

Alle na osmose aangeboden behandelingen zijn, met uitzondering van actievekoolfiltratie, nutteloos en maken het materiaal alleen maar duurder. Een eenvoudig omgekeerde-osmosetoestel, bestaande uit een voorfilter van 5 micron, een membraan en actieve kool voldoet perfect voor het filteren van regenwater en levert een water van hoge kwaliteit. Om leidingwater te filteren doet men er goed aan het membraan te beschermen tegen chloor, door gebruik te maken van een extra actievekoolfilter, dat men vóór het membraan of het voorfilter plaatst.

Men heeft ook de keuze tussen een eenvoudig toestel dat druppelsgewijs water levert en het water in een fles van enkele liters (met het gevaar dat de fles overloopt) opslaat, en een toestel met een accumulatievat. De eerste oplossing heeft het voordeel dat men steeds vers gefilterd water ter beschikking heeft. De tweede biedt een groot gebruikscomfort: geen gevaar dat het vat overloopt en het water is altijd beschikbaar aan de kraan. De keerzijde van de medaille is de geleidelijke ontwikkeling van een biofilm in het opslagvat van het toestel. Deze biofilm doet uiteraard het aantal – gelukkig onschadelijke - bacteriën in het gefilterde water toenemen.

Een eenvoudig omgekeerde-osmosetoestel levert een onberispelijk water en zou niet meer dan 300 € mogen kosten (2009). Als er service na verkoop wordt aangeboden, dan zou men nog een limietprijs van 500 € kunnen aanvaarden. Zij die het kunnen stellen zonder opslagvat voor gefilterd water door middel van osmose, kunnen al een omgekeerde-osmosetoestel kopen voor minder dan 56 €. Dit toestel dat gemaakt is voor aquariums levert water van dezelfde kwaliteit als de duurdere toestellen, maar de productie die «druppel per druppel» verloopt, wordt opgeslagen in een korffles in plaats van in een opslagvat verbonden met een drukkraan, met het risico dat de fles overloopt. Men kan dit omgekeerde-osmosesysteem echter ook zelf voorzien van een reservoir van 15 tot 20 liter (kost ongeveer 50 € + plaatsing).

Wanneer een handelaar een omgekeerde-osmosesysteem aanbiedt voor méér dan 800 €, informeer u dan bij andere leveranciers van gelijkaardig materiaal. Het belangrijkste onderdeel, het filtermembraan, is voor bijna alle leveranciers van dezelfde fabriek afkomstig, alleen de aankleding van het toestel verschilt. Kies voor een leverancier uit uw streek die een goede dienst na verkoop waarborgt.

Een goede raad: koop ook een zakgeleidingsmeter om het geschikte moment (niet te vroeg, niet te laat) te bepalen waarop het membraan vervangen moet worden.

NB. Filterpatronen voor karaffen leveren zeker een water van aanvaardbare kwaliteit, maar voor een prijs per liter die hoger ligt dan bij een omgekeerde-osmosesysteem, waarbij dit laatste bovendien een water levert van duidelijk superieure kwaliteit.

Vergelijkende tabel microfiltratie en omgekeerde osmose

	Microfiltratie (MF)	Omgekeerde Osmose (OO)
Toepassingsgebied	Enkel voor regenwater of voor put- of bronwater, omdat dit water voor dit type filter chemisch geschikt is, maar wel te veel bacteriën bevat. Het gebruik ervan voor leidingwater is voor discussie vatbaar.	Om regenwater te filteren. Is onvermijdbaar indien men van leidingwater biocompatibel water wil maken.
Microbiologische kwaliteit	Onberispelijk	Onberispelijk
Fysicochemische kwaliteit	Wijzigt de minerale samenstelling van het water niet. Deze is perfect in het geval van regenwater.	Verwijdert 85 tot 99 % van de minerale zouten (naargelang de elementen). Leidingwater filteren met osmose levert een waterkwaliteit vergelijkbaar met regenwater gefilterd met microfiltratie.
Organoleptische kwaliteit (smaak)	Het gefilterde regenwater bevat nog 10 tot 50 mg/l aan minerale zouten. De smaak leunt aan bij licht gemineraliseerde mineraalwaters.	Het gefilterde regenwater bevat nog ±10 mg/l aan minerale zouten. Men mag er enkele  milligram zeezout per liter aan toevoegen.
Medische kwaliteit	Bloedzuiverend, lichtjes urineafdrijvend.	Bloedzuiverend, lichtjes urineafdrijvend.
Onderhoud	Het keramisch filter om de 7 tot 30 dagen wassen, afhankelijk van de waterkwaliteit in de regenput. Jaarlijks het voorfilter vervangen. Het keramisch filter is te vervangen wanneer er ongeveer 25 m³ water doorheen gepasseerd is.	Moet jaarlijks gebeuren door de leverancier. Vervanging van voorfilter en actieve kool. Het membraan moet om de 3 tot 6 jaar vervangen worden.
Kost per liter gefilterd water	0,02 tot 0,06 €/liter (2015)	0,02 tot 0,18 €/liter
Benodigde hydrofoorgroep	Alle types zijn geschikt	Men moet verplicht een hydrofoorgroep installeren, voorzien van een bufferreservoir.
Geloosd water	Alle water dat door het systeem gaat, verlaat het ook als gefilterd water.	Per liter gefilterd water loost men  2 tot 3 liter spoelwater.
Bijzondere apparaten	Geen	Men moet ervoor zorgen dat het spoelwater weer naar de regenput terugkeert.

Bij ingebruikname van een nieuwe regenput

Bij ingebruikname van een nieuwe regenput of bij het aanbrengen van nieuwe mortel op de wanden is het eerste water altijd te basisch. De pH kan tot 10 stijgen! Daarom mag men het microfiltratie- of omgekeerde-osmosesysteem voor drinkwater niet opstarten vóór de pH van het putwater tot onder de 8,5, of beter nog, onder de 8,0 gezakt is. Sterk basisch water  doet het oppervlak van het keramisch filter namelijk uiteenvallen in stof. Dit laatste verstopt versneld het filterelement waardoor het debiet snel afneemt. Voor andere toepassingen (dus niet voor voeding) is basisch water wel geschikt. In afwachting dat de pH afneemt, wat enkele maanden zal duren, produceert men enkel veilig nutswater.

Om verder te lezen, ga naar het hoofdstuk over Het PLUVALOR-systeem in de handel.

TOP